Zakład prowadzi diagnostykę molekularną rodzinnej polipowatości jelita grubego (FAP) i raka rdzeniastego tarczycy. Poszukujemy i charakteryzujemy geny warunkujące choroby człowieka i podatność na działanie leków. Badamy geny warunkujące osteoporozę, chorobę Leśniowskiego-Crohna, chorobę Alzheimera, otępienie czołowo-skroniowe, tętniaka aorty oraz geny uczestniczące w spermatogenezie. Zakład prowadzi prace z zakresu biotechnologii dotyczące zwierząt transgenicznych dla potrzeb biomedycznych.
Zakład Funkcji Kwasów Nukleinowych
Wybrane publikacje
Gut microbiota signatures in inflammatory bowel disease.
Vestergaard MV, Allin KH, Eriksen C, Zakerska-Banaszak O, Arasaradnam RP, Alam MT, Kristiansen K, Brix S, Jess T
United European Gastroenterol J, 2024, 12: 22-33.IF-6.0 MNiSW-100
Genetic, Immunological, Dietary, Gut Microbiota, and Environmental Determinants of Osteoporosis in the Course of Celiac Disease: Which Factor Plays the First Violin in This Orchestra?
Skoracka K, Hryhorowicz S, Tovoli F, Raiteri A, Rychter AM, Słomski R, Dobrowolska A, Granito A, Krela-Kaźmierczak I
Calcif Tissue Int. 114 (2): 98-109. doi: 10.1007/s00223-023-01155-3. Epub 2023 Dec 5.IF-4.2 MNiSW-70
Genetic variants of MTHFR gene in relation to folic acid levels and bone mineral density in Polish patients with inflammatory bowel diseas.
Ratajczak-Pawłowska AE, Hryhorowicz S, Szymczak-Tomczak A, Wysocka E, Michalak M, Kaczmarek-Ryś M, Lis-Tanaś E, Bielawska L, Pławski A, Słomski R, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I
J Appl Genet, 2024 Feb, 65 (1): 73-81, Epub 2023 Oct 11. doi: 10.1007/s13353-023-00792-6IF-2.4 MNiSW-140
Are variants of the RBP4 gene associated with serum retinol-binding protein 4 concentrations and carotid intima-media thickness values in women with obesity?
Rychter AM, Skrzypczak-Zielińska M, Naskręt D, Michalak M, Zawada A, Walczak M, Słomski R, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I
Gene, 2024, 893: 147909, 8 str.; 147909. doi: 10.1016/j.gene.2023.147909. Epub 2023 Oct 17IF-3.5 MNiSW-70
Variants of the CASP9 gene as candidate markers for primary response to anti-TNF therapy in Crohn's disease patients.
Lykowska-Szuber L, Walczak M, Stawczyk-Eder K, Krela-Kazmierczak I, Eder P, Zakerska-Banaszak O, Dobrowolska A, Skrzypczak-Zielinska M
J Appl Genet, 2023 Dec, 64 (4): 759-88, doi: 10.1007/s13353-023-00783-7, Epub Sep 2IF-2.4 MNiSW-140
Modern therapies of nonsmall cell lung cancer.
Jachowski A, Marcinkowski M, Szydłowski, Grabrczyk O, Nogaj Z, Łaz M, Pławski A, Jagodziński PP, Słowikowski BK
J Appl Genet, 2023 Dec, 64 (4): 695-712,doi: 10.1007/s13353-023-00786-4 Epub Sept 12IF-2.4 MNiSW-140
Association of the ILR1 and FAS genes variants with a primary non-response to anti-TNF therapy in Crohn’s disease patients.
Łykowska-Szuber L, Skrzypczak-Zielińska M, Żuraszek J, Walczak M, Stawczy-Eder K, Krela-Kaźmierczak I, Michalak M, Słomski R, Dobrowolska A
Pol Arch Intern Med, 2023, March 14, 16461, doi: 10.20452/pamw.16461IF-4.8 MNiSW-200
Genome-wide association meta-analysis identifies risk loci for abdominal aortic aneurysm and highlights PCSK9 as a therapeutic target.
Roychowdhury T, Klarin D, Levin MG, Spin JM, Rhee YH, Deng A, Headley CA, Tsao NL, Gellatly C, Zuber V, Shen F, Hornsby WE, Laursen IH, Verma SS, Locke AE, Einarsson G, Thorleifsson G, Graham SE, Dikilitas O, Pattee JW, Judy RL, Pauls-Verges F, Nielsen JB, Wolford BN, Brumpton BM, Dilmé J, Peypoch O, Juscafresa LC, Edwards TL, Li D, Banasik K, Brunak S, Jacobsen RL, Garcia-Barrio MT, Zhang J, Rasmussen LM, Lee R, Handa A, Wanhainen A, Mani K, Lindholt JS, Obel LM, Strauss E, Oszkinis G, Nelson CP, Saxby KL, van Herwaarden JA, van der Laan SW, van Setten J, Camacho M, Davis FM, Wasikowski R, Tsoi LC, Gudjonsson JE, Eliason JL, Coleman DM, Henke PK, Ganesh SK, Chen YE, Guan W, Pankow JS, Pankratz N, Pedersen OB, Erikstrup C, Tang W, Hveem K, Gudbjartsson D, Gretarsdottir S, Thorsteinsdottir U, Holm H, Stefansson K, Ferreira MA, Baras A, Kullo IJ, Ritchie MD, Christensen AH, Iversen KK, Eldrup N, Sillesen H, Ostrowski SR, Bundgaard H, Ullum H, Burgess S, Gill D, Gallagher K, Sabater-Lleal M; DiscovEHR; Regeneron Genetics Center; UK Aneurysm Growth Study; DBDS Genomic Consortium; VA Million Veteran Program; Surakka I, Jones GT, Bown MJ, Tsao PS, Willer CJ, Damrauer SM
Nat Genet. 2023 Oct 16. doi: 10.1038/s41588-023-01510-y. Online ahead of print.IF-30.8 MNiSW-200
Comprehensive Analysis of the Role of Gene Variants in Matrix Metalloproteinases and Their Tissue Inhibitors in Retinopathy of Prematurity: A Study in the Polish Population.
Choreziak-Michalak A, Szpecht D, Chmielarz-Czarnocinska A, Seremak-Mrozikiewicz A, Drews K, Kurzawinska G, Strauss E, Gotz-Wieckowska A
Int J Mol Sci, 2023, 24, 15309: 1-15; doi: 10.3390&ijms242015309IF-5.6 MNiSW-140
NTHL1 gene mutations in Polish polyposis patients – weighty player or vague background?
Grot N, Kaczmarek-Ryś M, Lis-Tanaś E, Kryszczyńska A, Nowakowska D, Jakubiuk-Tomaszuk A, Paszkowski J, Banasiewicz T, Hryhorowicz S, Pławski A
Int J Mol Sci, (MDPI), 2023, 24 (19): 14548 10 stron, https://doi.org/10.3390/IF-5.6 MNiSW-140
Pozostałe publikacje
Wybrane projekty badawcze
1. Projekt infrastrukturalno-badawczy ABM nr 2023/ABM/02/00004-00
Tytuł projektu: „Uniwersyteckie Centrum Medycyny Cyfrowej i Medycyny Precyzyjnej o specjalizacji w Kompleksowym Fenotypowaniu Chorób Cywilizacyjnych”
Kierownik: dr hab. Ewa Strauss
Czas trwania: 2023-2027
W konsorcjum z: Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym w Opolu (lider), Siecią Badawczą Łukasiewicza – PORT, Polskim Ośrodkiem Rozwoju Technologii we Wrocławiu, Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN Poznańskie Centrum Superkomputerowo- Sieciowe w Poznaniu oraz Uniwersytetem Opolskim
2. Projekt badawczy ABM nr 2022/ABM/03/00046-00
Tytuł projektu: „Zastosowanie doustnej kolchicyny w celu zapobiegania restenozie w tętnicy udowej powierzchownej – COLSTENT Study”
Kierownik: dr hab. Ewa Strauss
Czas trwania: 2023-2028
W konsorcjum z: Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym w Opolu (lider) oraz Górnośląskim Centrum Medycznym im. prof. Leszka Gieca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
3. Zadanie badawcze Miniatura NCN nr 2021/05/X/NZ5/01680
Tytuł projektu: „Badanie mechanizmu braku odpowiedzi na przeciwciała anty-TNF – farmakogenetyka w rozwoju terapii personalizowanej choroby Leśniowskiego-Crohna”
Kierownik: dr Michał Walczak
Czas trwania: 2021-2022
4. Zadanie badawcze Miniatura NCN nr 2020/04/X/NZ2/02172
Tytuł projektu: „Analiza składu mirkobioty jelitowej i metabolomu w podłożu i przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit”
Kierownik: dr Oliwia Zakerska-Banaszak
Czas trwania: 2021-2022
5. Zadanie badawcze Miniatura NCN nr 2020/04/X/NZ5/801543
Tytuł projektu: „Identyfikacja zmian w genie PCSK9 wpływających na kliniczne i subkliniczne wykładniki miażdżycy w chorobie tętnic obwodowych z użyciem sekwencjonowania następnej generacji (NGS)”
Kierownik: dr hab. Ewa Strauss
Czas trwania: 2020-2021
6. Zadanie Badawcze Miniatura NCN nr 2020/04/X/NZ5/00976
Tytuł projektu: „Określenie roli receptorów kannabinoidowych: CNR1 i CNR2 w nieswoistych chorobach zapalnych jelit”
Kierownik: dr Szymon Hryhorowicz
Czas trwania: 2021-2022
7. Projekt badawczy Sonata NCN nr 2016/23/D/NZ2/01620
Tytuł projektu: „Farmakogenetyka leków tiopurynowych u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit – zastosowanie najnowszych metod sekwencjonowania DNA do pogłębionej analizy czynników genetycznych zaangażowanych w reakcję na leczenie.”
Kierownik: dr Marzena Skrzypczak-Zielińska
Czas trwania: 2017-2022
8. Akronim MEDPIG, INNOMED/I/17/NCBR/2014
„Opracowanie innowacyjnej technologii wykorzystania tkanek transgenicznych świń dla celów biomedycznych.”
Zadanie nr 5. Opracowanie i charakterystyka nowych konstrukcji genowych do transgenezy.
Projekt realizowany w ramach przedsięwzięcia sektorowego INNOMED
Decyzja nr INNOMED 1/20106/07/2013/6
Kierownik projektu prof. dr hab. Ryszard Słomski, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Kierownik zadania nr 5. prof. dr hab. Ryszard Słomski, Instytut Genetyki Człowieka PAN
Czas trwania: 2014-2017
9. Akronim ONKOKAN, INNOMED/I/11/NCBR/2014
„Opracowanie technologii pozyskiwania kannabinoidów z konopi o niskiej zawartości THC jako środków wspomagających leczenie pacjentów onkologicznych.”
Zadanie nr 7. Ocena polimorfizmu i ekspresji genów uczestniczących w metabolizmie kannabinoidów i odpowiedzi na ich podanie w populacji polskiej.
Projekt realizowany w ramach przedsięwzięcia sektorowego INNOMED.
Decyzja nr INNOMED 1/20104/07/2013/7
Kierownik projektu prof. dr hab. Ryszard Słomski, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,
Kierownik zadania nr 7. prof. dr hab. Ryszard Słomski, Instytut Genetyki Człowieka PAN,
Czas trwania: 2014-2017
Współpraca krajowa i zagraniczna
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Biochemii i Biotechnologii
Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy w Balicach, Dział Biotechnologii Rozrodu Zwierząt
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu
Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich
Laboratorium Genetyki Molekularnej w Poznaniu
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
Nagrody i wyróżnienia
nagroda 1-stopnia
za najlepszą pracę oryginalną w kategorii „Genetyka człowieka” jako autor wiodący publikacji „Distinct Roles of NANOS1 and NANOS3 in the Cell Cycle and NANOS3-PUM1-FOXM1 Axis to Control G2/M Phase in A Human Primordial Germ Cell Model” International Journal of Molecular Sciences 2022, 23, 6592.
Główna nagroda w dziedzinie nauk medycznych w konkursie na najlepszą oryginalną pracę doktoranta w 2022 r. organizowanym przez Oddział PAN w Poznaniu.
Nagrodzona praca: Ilaslan E, Kwiatkowska K, Smialek MJ, Sajek MP, Lemanska Z, Alla M, Janecki DM, Jaruzelska J, Kusz-Zamelczyk K „Distinct Roles of NANOS1 and NANOS3 in the Cell Cycle and NANOS3-PUM1-FOXM1 Axis to Control G2/M Phase in a Human Primordial Germ Cell Model. IJMS, 2022, 13; 23 (12): 6592.
Złota Statuetka Polskiego Rolnictwa. Gala "Wprost" 2022
wyróżnienie dla wyjątkowych firm i przedsiębiorców
Pierwsza Nagroda w konkursie na najlepsze artykuły „Molecules 2020 Best Paper Award for Anniversary Special Issues” opublikowane w „Anniversary Special Issues”.
Nagroda została przyznana za publikację:
„Polymeric Nanoparticles: Production, Characterization, Toxicology and Ecotoxicology”
Aleksandra Zielińska, Filipa Carreiró, Ana M. Oliveira, Andreia Neves, Bárbara Pires, D. Nagasamy Venkatesh, Alessandra Durazzo, Massimo Lucarini, Piotr Eder, Amélia M. Silva, Antonello Santini and Eliana B. Souto. Molecules 2020, 25(16), 3731; DOI: 10.3390/molecules25163731
Molecules (ISSN 1420-3049) IF 4.927; Min 140.
Nagroda im. Prof. W. Bielańskiego przyznana przez Towarzystwo Biologii Rozrodu za dwa powiązane ze sobą artykuły oryginalne opublikowane w 2020 roku.
za dwa powiązane ze sobą artykuły oryginalne opublikowane w 2020 roku.
Odznaka Honorowa
Za zasługi dla Województwa Wielkopolskiego
prof. dr hab. n. biol. Jadwiga Jaruzelska
dr n. med. Marcin Sajek
dr n. med. Maciej Śmiałek
mgr Erkut Ilaslan
Zespołowa Nagroda Wydziału Nauk Medycznych PAN
Zespołowa Nagroda Wydziału V PAN za cykl 5 prac pt. „Rola białek NANOS oraz PUM w rozrodzie człowieka oraz niepłodności”.
Nagroda Prezesa Rady Ministrów
Dr Maciej Jerzy Śmiałek został laureatem Nagrody Prezesa Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej za rozprawę doktorską pt. „Globalna identyfikacja mRNA regulowanych przez białka PUM1 i PUM2 oraz ich białkowe kofaktory, w modelu nasieniaka człowieka (TCam-2)” obronioną w roku 2020.
Dr Aleksandra Zielińska z Zakładu Funkcji Kwasów Nukleinowych naszego instytutu została laureatką Programu START 2021.
Stypendium Programu START 2021
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Order został przyznany za działalność naukowo-badawczą Profesora obejmującą pionierskie badania DNA w kraju dla potrzeb diagnostycznych, medyczno-sądowych oraz wdrożenie i upowszechnienie diagnostyki molekularnej (odcisk genetyczny 1987; łańcuchowa reakcja polimerazy PCR 1989). Prace z zakresu biotechnologii medycznej stanowią ważny nurt zainteresowań i obejmują uzyskiwanie transgenicznych zwierząt jako bioreaktorów do wytwarzania peptydów oraz tkanek dla potrzeb ksenotransplantacji. Opatrunki biologiczne ze skóry transgenicznych świń zostały wielokrotnie zastosowane w Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich.