Stanowisko Komitetu Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej PAN dotyczące bezzasadnego optymizmu doniesień medialnych o krajowych badaniach COVID-19 z 16 stycznia 2022 r.
W czasach pandemii jesteśmy odbiorcami pojawiających się co jakiś czas doniesień medialnych mówiących o przełomowych osiągnięciach polskich podmiotów, które w istotny sposób mają polepszyć sytuację epidemiczną. Tak było z polskim lekiem z surowicy ozdrowieńców, polską szczepionką na COVID-19, polskim testem na SARS-CoV-2. We wszystkich przypadkach uzyskany efekt, jeśli w ogóle jakikolwiek, nie przystaje do nagłaśnianych w mediach bezkrytycznych obietnic i optymistycznych konstatacji.
W ostatnich dniach wiele słyszymy o dokonanym przez polskich naukowców odkryciu genetycznego tła ciężkości przebiegu COVID-19 i opracowaniu testu do badania predyspozycji genetycznej. Doniesieniom tym nie towarzyszą konkretne dowody naukowe na ich poparcie. Nie kwestionując wartości naukowej nie ujawnionych dotąd wyników badań, Komitet krytycznie odnosi się do zasady takiego publicznego komunikowania efektów jakiejkolwiek pracy badawczej. Zgodnie z powszechnie przyjętymi w środowisku akademickim standardami, wiarygodność medialnych enuncjacji musi być oparta o poważne publikacje naukowe, co oznacza że w ten sposób wyniki badań przeszły ekspercką procedurę recenzyjną przed publicznym ich ogłoszeniem. Uzyskane dane powinny być opublikowane w poważnym czasopiśmie naukowym już w momencie medialnego ich nagłośnienia. Ranga czasopisma z reguły koreluje z wartością wyników. Jeżeli publikację naukową wstrzymuje na przykład tryb postępowania patentowego, publiczne nagłośnienie odkrycia również powinno zostać odroczone w czasie. W tym kontekście zaskakująco brzmią plany natychmiastowego wdrożenia do produkcji testu genetycznego wykrywającego tę predyspozycję. Jak stwierdza Agencja Badań Medycznych finansująca ten projekt, odkrycie „ma charakter globalny i może być wdrażane na całym świecie, będąc istotnym krokiem do wygrani a z pandemią koronawirusa”.
Komitet Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej PAN sugeruje zachowanie znacznej wstrzemięźliwości w formułowaniu takich stwierdzeń, co zawsze powinno charakteryzować doniesienia na społecznie nośne tematy naukowe z obszaru medycyny.
Za Komitet:
/-/ Prof. dr hab. med. Michał Witt
Przewodniczący
Powyższe stanowisko jest popierane przez Zarząd Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka.